LIỆT MẮT PHỨC TẠP

 LIỆT HỖN HỢP DÂY THẦN KINH III VÀ VI:

• Ở một mắt: liệt hoàn toàn một mắt:

      . Tổn thương hốc mắt, viêm mô tế bào hốc mắt;

      . Viêm xoang – xương sàng;

      . Khối u ở vòm họng, khối u ở hốc mắt;

      . Hội chứng khe bướm, và hội chứng bướm – hang kèm vởi liệt nhánh mắt dây V, mất phản xạ giác mạc:

  + Khối u ở đáy sọ;

  + Phình động mạch cảnh;

  + Huyết khối xoang hang.

• Ở hai mắt:

      . Bệnh ngộ độc Clostridium botulinum;

      . Viêm đa rễ dây thần kinh: hội chứng Guillain – Barré, hội chứng Miller – Fisher (liệt mắt cộng với mất điều hòa), viêm đa rễ thần kinh do ve chích, v.v…;

      . Bệnh thần kinh đái tháo đường;

      . Viêm thân não, bệnh do listêria;

      . Bệnh não do suy dinh dưỡng Gayet – Wemicke;

      . Viêm màng não do lao, do ung thư biểu mô;

      . Ung thư vòm họng.

• Liệt hai dây thần kinh III: tổn thương giang cuống não, u tuyến tùng;
• Liệt hai dây thần kinh VI: tăng áp lực trong sọ;
• Nhược cơ: liệt giả thay đổi từng giờ, tiếng nói giọng mũi, mỏi hàm khi nhai, nghiệm pháp prostigmin (Prosérỉne), điện cơ đồ.
• Bệnh cơ mắt: bệnh tuần tiến khởi phát khi còn nhỏ, thường là do sa mi mắt ở hai bên, tiến triển chậm, gầy ốm.

  LIỆT CHỨC NÀNG TRÊN NHÂN hoặc liệt động tác kết hợp, vừa liệt động tác cố ý vừa liệt động tác phản xạ tự động:

• Liệt nhìn ngang về phía phải hoặc phía trái: tổn thương là ở cầu não:

      . Xơ cứng rải rác;

      . Khối u ở cầu não;

      . Bệnh do listêria ở thần kinh – màng não;

      . Tai biến mạch ở thân não.

• Liệt nhìn lên xuống, nhìn lên hoặc nhìn xuống, hoặc liệt cả hai chiều, tổn thương là ở cuống não:

      . Xơ cứng rải rác;

      . Viêm não, hội chứng Parkinson;

      . Khối u ở não thất ba;

      . U tuyến tùng.

• Liệt quy tụ: thương tổn là ở cuống não.
• Liệt nhìn lên xuống cộng với liệt quy tụ tức là hội chứng Parinaud (tổn thương ở cuống não).
• Liệt không điển hình của những tổn thương ở gian nhân “hai mắt như bị tháo ách” (súc vật kéo xe):

      . Xơ cứng rải rác,

      . Bệnh não Gayet Wernicke.

  LIỆT CHỨC NĂNG VỎ NÃO:

   Liệt chỉ xảy ra ở động tác cố ý, còn các động tác tự động nhìn ngang, nhìn lên xuống, quy tụ thì còn nguyên vẹn (trong những động tác thụ động của đầu).

  Tổn thương nằm trong vỏ não trán (vùng 8) hoặc vỏ não chẩm:

      . Nhuyễn não;

      . Chảy máu não;

      . Khối u áp xe ở não;

      . Trạng thái liệt hành giả.

– Hội chứng Steele – Richardson ở người lớn tuổi: liệt nhìn lên nhìn xuống khởi phát bằng liệt nhìn xuống, cứng trục thân mình nhất là ở gáy; hội chứng liệt hành giả: rối loạn cách diễn tả, và rối loạn nuốt.