Là tình trạng ứ đọng quá mức, cỏ tinh chất lan tỏa của tổ chức mỡ, dẫn đến tăng trọng lượng cơ thể quá 25% so với bình thường cho một tuổi và giới nhất định.
Nguyên nhân
Về phương diện chuyển hóa, chứng béo phì bao giờ cũng do cung cấp calo quá mức so với nhu cầu năng lượng của cơ thể. Tuy nhiên cũng có những khác biệt giữa các cá thể trong việc sử dụng calo. Có người ăn nhiều calo nhưng không tăng trọng lượng. Trái lại cũng cỏ người không ăn nhiều calo nhưng lại bị béo phì. Nguyên nhân cơ chế của sự khác biệt này, cho đến nay, vẫn chưa hoàn toàn được rõ. Có những gia đình có nhiều người béo phì hơn gia đình khác nhưng chưa thể nói được là do yếu tố di
truyền, cần phân biệt hai loại béo phì:
1.Chứng béo phì xuất hiện khi đứng tuổi (thể phi đại )
Số lượng các tế bào mỡ không thay đổi. Sở dĩ có tăng cân là do ứ đọng mỡ ở từng tế bào. Kinh nghiệm cho thấy, đối với những trường hợp này, một chế độ ăn giảm cacbon hydrat có thể hạn chế được béo phì.
2. Chứng béo phì mắc từ lúc còn trẻ (thể tăng sản – phi đại)
Các tế bào mỡ ở đây đều phì đại, đồng thời số lượng cũng tăng lên. Chế độ ăn ở đây không tác dụng; thế bệnh này nói chung khó chữa hơn.
a) Nguyên nhân do ăn uống quá mức so với nhu cầu của cơ thể là loại hay gặp hơn cả (95% trường hợp). Bình thường, cảm giác no làm cho ta thôi ăn. Nguyên nhân ăn quá mức có thể do:
- Thói quen trong gia đình. Điều này giải thích vì sao có gia đình có nhiều người béo phì hơn gia đình khác. Mỗi gia đình lại có tập quán nấu nướng, khẩu vị và chế độ ăn.
- Trạng thái tâm lý luôn thấy thèm ăn và có cảm tưởng nếu ăn được nhiều thì đỡ được bòn chồn, đỡ đói, đỡ mệt.
– Giảm mọi hoạt động thể lực, trong khi đó lại không giảm ăn uống. Hoàn cảnh này hay gặp ở những người có tuổi ít vận động vả ăn vẫn còn thấy ngon miệng. Cũng còn có thành kiến sai lầm là càng ăn được nhiều thì càng khỏe.
b) Những nguyên nhân khác ít gặp hơn
Bệnh suy giáp trạng cũng làm tăng cân do phù niêm.
Cần nhớ là trong chứng béo phi, chuyển hóa cơ sở (tính bằng calo cho mỗi mét vuông bề mặt cơ thể), cũng có thể giảm ở người béo phì do tăng diện tích ngoài da vì có lớp mỡ và lớp mỡ này lại tiêu thụ ít ôxy. Vì vậy trên những người béo phì có chuyển hóa cơ sở thấp cũng chưa thể nghĩ ngay là do suy giáp trạng được.
Trạng thái bị hoạn cũng có lớp mỡ dưới da dày nhưng khu trú chung quanh háng và phần trên của đùi. Chứng insulin do u cũng có thể gây béo phì do ăn ngon miệng và tăng tạo mỡ từ hydrat cacbon; nhưng nguyên nhân này rất hiếm. Trong hội chứng Cushing và tổn thương hạ đòi cũng có sự phân bố lớp mỡ nhất là ở mặt, cổ và bụng nhưng các chi vẫn nhỏ.
