Cơ thể con người được cấu tạo từ hàng tỷ tỷ tế bào, tế bào là đơn vị cấu tạo và cũng làđơn vị chức năng của cơ thể. Những tế bào chuyên chức kết lại với nhau thành các mô, các cơ quan, hệ thống, như: hệ thống tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, sinh dục, thần kinh, v.v… Vì vậy, muốn hiểu chức năng của các cơ quan trong cơ thể, cần nắm được chức năng của tế bào. Mọi hoạt động chức năng của cơ thể đều có cơ sở tại tế bào, và các rối loạn chức năng cũng có cơ sở tế bào.

1.Những đặc tính cơ bản của tế bào cơ thể người

Tế bào cơ thể người có khả năng biệt hóa và phân chia. Đại đa số tế bào đều phân chia, sinh ra nhiều tế bào con, kết lại với nhau thành tổ chức hay mô. Nhưng có một số tế bào phát triển theo một thể thức riêng. Thí dụ:

• Từ lúc phôi còn trong bụng mẹ cho đến tuần lễ thứ tám, các cơ quan sinh dục của nam và nữ của phôi đều giống nhau. Từ tuần lễ thứ tám trở đi có quá trình biệt hóa thành nam hoặc nữ. Có trường hợp quá trình biệt hóa này không xảy ra, và trẻ sinh ra mang trong người hai giới tính.
• Tế bào cơ vân không phân chia, và chỉ tăng trưởng theo chiều ngang và chiều dọc.
• Tế bào thần kinh cũng không phân chia, nhưng mỗi khi bị tổn thương thì phát triển nhánh.

• Tế bào tuyến giáp thay đổi hình thể khi nghỉ và khi hoạt động bài tiết.
• Tế bào buồng trứng lần lượt biệt hóa để trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, có một trứng thành thục được phóng ra khỏi buồng trứng, rồi vận chuyển theo ống dẫn trứng để vào tử cung.

Đại bộ phận các tế bào được phân chia sẽ phát triển tại chỗ thành các tổ chức cô’ định, nhưng cũng có một số tế bào sau khi thành thục thì được giải phóng khỏi nơi sản xuất, như các tế bào máu hai thông khắp cơ thể, rồi chết, không phân chia, và tủy xương sẽ tiếp tục sân xuất tế bào mới.

2.Đại cương về cấu trúc và chức năng của tế bào

Trong quá trình thích nghi với môi trường sống, cơ thể có nhiều cơ quan, bộ máy khác nhau, làm những chức năng khác nhau. Do đó các tế bào trong cơ thể rất đa dạng, có thể có hình thể rất khác nhau, nhưng nhìn chung mọi tế bào đều có cấu trúc giống nhau mỗi tế bào có một màng bao quanh, gọi là màng tế bào, bao bọc bào tương. Trong bào tương có nhiều bào quan chuyên chức như: chức năng sản xuất các sản phẩm của tế bào, chức năng tiêu hóa chất, chức năng sản xuất năng lượng v.v…

Trong bào tương có một bào quan lớn là nhân tế bào, bao quanh nhân là màng nhân. bên trong là nhân tương, chứa đựng nhiều phân tử ADN, là thành phần cơ bản của nhiễm sắc thể, bảo đảm chức năng di truyền, và nhiều phân tử ARN, tập trung trong hạt nhân.

Ngoài nhân tế bào ra, trong bào tương còn có những bào quan khác nhỏ hơn như: ty thể tạo năng lượng, lysosom chuyên chức
tiêu hóa chất, và một mạng lưới đường ống, gọi là bộ Golgi, chuyên chức sản xuất các sản phẩm của tế bào.

Tất cả tế bào cũng như các bào quan đều có màng bao bọc, cấu trúc của các màng đều giống nhau.