1. Xét nghiệm creatinine là gì ?
Xét nghiệm creatinine sẽ cho thấy thông tin quan trọng về thận của bạn.
Creatinine là một sản phẩm thải hóa học được sản xuất bởi sự chuyển hóa cơ vân của bạn và ở một mức độ nhỏ thông qua bữa ăn có thịt. Thận khỏe mạnh sẽ lọc creatinine và các sản phẩm chất thải khác từ máu của bạn. Các sản phẩm thải lọc được thải ra khỏi cơ thể bạn vào trong nước tiểu.
Nếu thận của bạn suy giảm chức năng, nồng độ creatinine có thể tích lũy trong máu của bạn.
2. Có mấy cách xét nghiệm creatinine ?
Xét nghiệm creatinine huyết thanh : đo mức creatinine trong máu của bạn và cung cấp ước tính mức độ lọc thận của bạn tốt như thế nào (tốc độ lọc cầu thận).
Xét nghiệm nước tiểu 24h có thể đo creatinine trong nước tiểu của bạn.
3. Tại sao cần thực hiện nó ?
Xét nghiệm creatinine huyết thanh – đo lường mức độ creatinine trong máu của bạn – có thể chỉ ra liệu mà thận của bạn có hoạt động tốt hay không. Bao lâu bạn cần xét nghiệm creatinine phụ thuộc vào bất kỳ bệnh lý tiềm ẩn và nguy cơ gây tổn thương thận của bạn. Ví dụ:
Nếu bạn bị bệnh tiểu đường type 1 hoặc type 2, bác sĩ có thể đề nghị một xét nghiệm creatinine ít nhất một lần một năm.
Nếu bạn bị bệnh thận, bác sĩ có thể khuyên bạn nên kiểm tra creatinine theo khoảng thời gian đều đặn để theo dõi tình trạng của bạn.
Nếu bạn bị bệnh có thể ảnh hưởng đến thận của bạn – chẳng hạn như cao huyết áp hoặc tiểu đường – hoặc bạn đang dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến thận, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm creatinine.
4. Chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm creatinine máu ?
Xét nghiệm creatinine huyết thanh là xét nghiệm máu thông thường. Thường không có sự chuẩn bị trước khi thử nghiệm. Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn hướng dẫn cụ thể
Trong một số trường hợp có thể bác sĩ sẽ hỏi bạn việc dùng thuốc vì có một vài loại thuốc có thể làm tăng mức creatinine của bạn mà không gây tổn thương thận và can thiệp vào thử nghiệm của bạn ví dụ:
- Cimetidine
- Thuốc giảm đau nhẹ không steroid (NSAIDs, ví dụ , thuốc nhức đầu hoặc ibuprofen
- Thuốc hóa trị
- Cephalosporin
Các bác sĩ có thể yêu cầu bạn dừng uống thuốc trong đơn thuốc hoặc thay đổi phương pháp đo trước khi xét nghiệm.
5. Cách lấy mẫu xét nghiệm
Trong thử nghiệm creatinine huyết thanh, nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu bằng cách tiêm kim vào tĩnh mạch trong cánh tay của bạn. Sau đó, mẫu máu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Bạn có thể quay lại hoạt động bình thường của mình ngay lập tức.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đo mức creatinine trong nước tiểu của bạn. Đối với thử nghiệm này, một phần của xét nghiệm độ thanh thải creatinin, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thu thập lượng nước tiểu trong 24 giờ trong một dụng cụ chứa đặc biệt và gửi nó để phân tích. Xét nghiệm creatinine nước tiểu có thể giúp bác sĩ của bạn đánh giá chính xác hơn sự hiện diện hoặc mức độ suy thận.
6. Giới hạn bình thường xét nghiệm creatinine là bao nhiêu ?
Kết quả xét nghiệm creatinin máu được đo bằng miligam trên mỗi deciliter hoặc micromole trên lít.
Giới hạn bình thường cho creatinin trong máu có thể là 0,84-1,21 mg mỗi deciliter (74,3 đến 107 micromoles mỗi lít), mặc dù điều này có thể khác nhau giữa các phòng thí nghiệm, giữa nam giới và phụ nữ, và theo độ tuổi. Vì lượng creatinin trong máu tăng lên theo khối lượng cơ, nên nam giới thường có nồng độ creatinine cao hơn phụ nữ.
Nói chung, mức creatinine huyết thanh cao ta có thể nghi ngờ thận của bạn không hoạt động tốt.
7. Xét nghiệm Creatinine có thể tăng do nguyên nhân khác
Mức độ creatinine của bạn có thể tăng lên tạm tời nếu có liên quan tới các nguyên nhân sau đây:
- Tắt nghẽn đường tiểu
- Mất nước, giảm thể tích máu
- Ăn nhiều thịt
- Uống một số loại thuốc nhất định
- Vấn đề về thận ví dụ : tổnthương thận hoặc bất kì nguyên nhân nào khác
- Giảm dòng máu tưới tới thận bởi vì sốc, suy tim sung huyết, những biến chứng của đái tháo đường.
8. Những dấu hiệu có thể xuất hiện khi tăng creatinine máu
Các dấu hiệu của rối loạn chức năng thận dao động rộng rãi. Chúng, phần lớn, không có liên kết với mức độ creatinine trong máu
Một vài trường hợp có thể tìm thấy một cách tình cờ bệnh thận nặng hoặc tăng creatinine trên xét nghiệm máu thường quy mà không có bất kì triệu chứng nào
Một số khác, phụ thuộc vào nguyên nhân của vấn đề, các dấu hiệu của suy giảm chức năng thận bao gồm :
cảm giác bị khô
mệt mỏi
sưng phù
khó thở khi gắng sức
Nhiều ảnh hưởng không đặc trưng khác ví dụ như buồn rầu, bệnh lý thần kinh, khô da..
10. Khi thấy xét nghiệm creatinine tăng, bác sĩ sẽ làm gì?
Nếu mức creatinine huyết thanh của bạn cao hơn bình thường, bác sĩ có thể sẽ xác nhận kết quả bằng xét nghiệm máu hoặc nước tiểu khác. Nếu nghi ngờ tổn thương thận, điều quan trọng là phải tìm ra nguyên nhân. Khi đó phải chú ý đặc biệt tới việc kiểm soát huyết áp, đường huyết và các bệnh lý nền khác. Một khi thận bị tổn thương, nó sẽ không thể hồi phục trở lại. Mục tiêu điều trị lúc đó chính là giữ cho bệnh không tiến triển, tăng nặng mức độ, có thể dẫn đến phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận.
