MẤT ĐIỀU HÒA Ở NGƯỜI LỚN

• Mất điều hòa cân bằng, mất điều hòa thân thể: không vững, dao động mọi phía; không thể giữ được ở một tư thế; dấu hiệu Romberg.
• Mất điều hòa vận động: hoặc mất điều hòa động tác các chi theo ý muốn, dáng đi thình lình; chi dưới như bị “ném đi”, bàn chân nhấc lên quá cao và rơi xuống quá nhanh và khi hạ xuống là đập gót xuống đất.

Mất điều hòa vận động được dễ phân tích hơn khi bệnh nhân đi xuống cầu thang, và trong các nghiệm pháp ngón tay sờ mũi, gót chân đặt lên đầu gối, hoặc uống cốc nước…

• Mất điều hòa cột tủy: hội chứng cột sau của tủy sống (mất cảm giác sâu):

. Là sự mất điều hòa của bệnh tabès, được kết hợp với những dị cảm, quỵ chân, những cơn đau nhói, gân mất phản xạ, dấu hiệu Argyll.

. Mất điều hòa được cải thiện một phần khi bệnh nhân nhìn thấy và do đó gia tăng khi nhắm mắt lại: dấu hiệu Romberg.

• Xơ cứng phối hợp của tủy sống:

. Mất điều hòa được kèm với dấu bó tháp;

. Hội chứng thần kinh thiếu máu (bệnh Biermer).

• Giai đoạn đầu của một vài trường hợp cột sau tủy sống bị chèn ép.

+ Mất điều hòa bệnh giả tabès, của bệnh viêm nhiều dây thần kinh, và bệnh viêm nhiều rễ dây thần kinh: khi cảm giác sâu bị mất, với liệt nhẹ nhẽo và rối loạn cảm giác theo vùng của thân hoặc theo rễ thần kinh (xem: Bệnh thần kinh ngoại vi).

Chứng mất điều hòa gia tăng khi nhắm mắt:

. Hội chứng Guillain – Barré và các bệnh viêm nhiều rễ thần kinh khác.

. Hội chứng Miller – Fisher (với sự phối hợp tiểu não)

Liệt do bệnh bạch hầu:

. Bệnh thần kinh do đái tháo đường

. Một vài bệnh viêm nhiều dây thần kinh do rượu

. Viêm nhiều dây thần kinh do asen;

. Bệnh thần kinh cận ung thư kiểu Denny – Brown.

+ Mất điều hòa tiểu não: sai tầm, quá tầm, run khi cố ý: điều khiển vận động bị hư hỏng. Sự mất điều hòa này không thay đổi khi nhắm mắt. Không có dấu hiệu Romberg:

• Mất điều hòa thân: hội chứng thùy nhộng (vermis syndrome);
• Mất điều hòa các chi: hội chứng bán cầu tiểu não; dáng đi loạng choạng như người say rượu.

Người ta ghi nhận mất điều hòa tiểu não trong mọi tổn thương của tiểu não hoặc những đường tiểu não:

. Bướu tiểu não;

. Viêm tiểu não (thí dụ sau bệnh trái rạ)

. Teo tiểu não: nguyên phát, cận ung thư

. Xơ cứng từng mảng: mất điều hòa có thể là loại tập hợp: rối loạn cảm giác sâu và những đường tiểu não bị thương tổn;

. Bệnh Friedreich, với mất phản xạ, bàn chân lõm, gù vẹo, bệnh tim; mất điều hòa tạp hợp, “tabès – tiều não”;

. Mất điều hòa tiểu não di truyền, không mất phản xạ;

. Dị dạng của bản lề sọ não – cổ (dị dạng Arnold Chiari, v.v…).

+ Mất điều hòa mê đạo:

Đôi khi người ta dùng từ này để chỉ những hội chứng tiền đình là sai. Thật ra chỉ có rối loạn thăng bằng, gia tăng khi nhắm mắt: như vậy là có dấu hiệu Romberg.

+ Mất điều hòa nửa thân:

• Hội chứng bán cầu tiểu não (cùng bên với tổn thương):

. U của bán cầu tiểu não;

. Áp xe tiểu não;

. Bướu máu tiểu não;

. Tổn thương của góc cầu – tiểu não (u thần kinh VIII, u màng não)

. Hội chứng mạch hành não (xem: Chóng mặt)

. Xơ cứng từng mảng.

Liệt nhẹ nửa người với rối loạn cảm giác sâu: hội chứng đồi hoặc đỉnh (tay mất điều hòa không vững)

+ Mất điều hòa do nhiễm độc và do thuốc: Mất điều hòa cấp thoáng qua do:

. Rượu

. Thuốc ngủ

. Thuốc an thần kinh mạnh

. Thuốc hydantoin (Di-hydan, Sédantoinal); . Quinin;

. Bromua

. Chloral.