TBG: GLOBULIN MANG THYROXIN (Thyroxine-Binding Globuline)
Xét nghiệm TBG là gì?
Cả hai hormon giáp là T3 (triiodothyronin) và T4 (thyroxin) có trong máu dưới hai dạng: dạng tự do là dạng hormon có hoạt tính sinh học vả dạng bất hoạt gắn với các protein huyết tương. Globulin mang thyroxin (TBG) là chất vận chuyển chính đối với T3 và T4.
Glycoprotein nảy gắn với T4 ở mức 99,98% và gắn với T3 ở mức 99,8%. Hai dạng có hoạt tính sinh học và bất hoạt nói trên của T4 và T3 liên tục cân bằng với nhau.
Tất cả các biến đổi nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) sẽ kéo theo biến đổi về nồng độ của hormon toàn phần (tình trạng tăng TBG được kết hợp với tăng T4 huyết thanh và giảm bắt giữ T3 trên nhựa resin [T3 resin uptake] và ngược lại).
Hiện tại do các xét nghiệm hormon giáp tự do dễ dàng và sẵn có để thực hiện, xét nghiệm định lương TBG hiếm khi được sử dụng để đánh giá tình trạng gắn hormon giáp.
Mục đích và chỉ định xét nghiệm TBG
XÉT NGHIỆM cho phép đánh giá nồng độ của globulin mang thyroxin (thyroxine- binding globulin), một protein vận chuyển chủ yếu đối với cả T3 và T4.
Để chẩn đoán phân biệt tình trạng tăng/giảm nồng độ T3 hoặc T4 toàn phần có phải do thay đổi nồng độ TBG gây nên hay không: XÉT NGHIỆM có cùng mục đích như xét nghiệm bắt giữ T3 trên nhựa resin (T3 resin uptake test) và tính chỉ số thyroxin tự do.
Cách lấy bệnh phẩm xét nghiệm TBG
- XÉT NGHIỆM được tiến hành trên huyết thanh.
- Không nhất thiết yêu cầu Bệnh nhân phải nhịn ăn trước khi lấy máu làm XÉT NGHIỆM.
- Nếu có thể được, yêu cầu Bệnh nhân ngừng dùng tất cả các thuốc có ảnh hưởng đến kết quả XÉT NGHIỆM từ 12 – 24 giờ trước khi lấy máu XÉT NGHIỆM.
Giá trị bình thường xét nghiệm TBG
- Nam: 1,2 – 2,5 mg/dL.
- Nữ: 1,4 – 3,0 mg/dL.
- Trong khi có thai, nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) tăng gấp đôi giá trị bình thường.
Tăng nồng độ Globulin mang thyroxin (TBG)
Các nguyên nhân chính thường gặp là:
- Có thai.
- Do dùng một số thuốc: Bệnh nhân đang điều trị bàng thuốc ngừa thai uống (Vd: Loại kết hợp estrogen và progesteron), perphenazin, Clofibrat, heroin, methadon.
- Khối u tiết estrogen (estrogen-secreting tumor).
- Cơn porphyria cấp từng lúc (acute intermittent porphyria).
- Viêm gan giai đoạn hoạt động cấp hoặc mạn tính.
- Viêm tuyến giáp bán cấp không đau xâm nhiễm tế bào lympho (lymphocytic painless subacute thyroiditis).
- Tăng quá mức nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) bẩm sinh mang tính di truyền.
- Trẻ sơ sinh.
- Nhiễm HIV.
- Suy giáp.
- Bệnh gan.
Giảm nồng độ Globulin mang thyroxin (TGB)
Các nguyên nhân chính thường gặp là:
- Nồng độ albumin thấp:
- Bệnh gan.
- Suy dinh dưỡng.
- Hội chứng thận hư.
- Thiếu hụt TBG bẩm sinh hoặc tự phát.
- Chứng to đầu chi (prealbumin gắn với thyroxin [TBPA] cũng bị giảm).
- Cường giáp.
- Tình trạng stress (preabumin gắn với thyroxin [TBPA] cũng giảm).
- Nhiễm toan hóa nặng
- Một số thuốc (Vd: androgen, steroid chuyển hóa, glucocorticoid).
- Các khối u sản xuất testosteron (testosterone-producing tumors).
- Các bệnh lý cấp tính nặng (xẩy ra muộn).
- Suy dinh dưỡng thiếu hụt protein, giảm hấp thu.
Các yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm TBG
- Mẫu bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu có thể làm thay đổi kết quả XÉT NGHIỆM.
- Các thuốc có thể làm tăng nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) là: Clofibrat, estrogen, heroin, methadon, thuốc ngừa thai uống, phenothiazin.
- Các thuốc có thể làm giảm nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) là: Androgen, acid valproic, barbital, diabinese, heparin, orinase, penicillin, phenytoin, prednison, salicylat, testosteron.
Lợi ích của xét nghiệm định lượng TBG
- Xét nghiệm giúp ích cho chấn đoán tình trạng tăng cao nồng độ globulin mang thyroxin tự phát hoặc do di truyền.
- XÉT NGHIỆM đôi khi được sử dụng Để phát hiện ung thư biểu mô giáp thể biệt hóa tái phát hoặc di căn, nhất là đối với typ nang tuyến và ở các bệnh nhân đã có tăng nồng độ TBG do ung thư biểu mô tuyến giáp.
- XÉT NGHIỆM cung cấp các thông tin giúp chân đoán phân biệt giữa các bệnh lý thực sự của tuyến giáp với các bệnh lý không phải tại tuyến giáp gây biến đổi nồng độ TBG: Tất cả các nguyên nhân gây tăng nồng độ globulin mang thyroxin (TBG) đều kéo theo gia tăng nồng độ T4 toàn phần mà không đồng nghĩa rằng có tình trạng cường giáp.
