CHÓNG MẶT

★ CHÓNG MẶT NGOẠI VI (mê đạo)

   Chóng mặt quay theo một chiều nhất định, có thể gây mất thăng bằng và té ngã; thường kèm theo tiếng ù tai hoặc điếc, với rối loạn chức năng thần kinh phế vị và ói mửa. Chóng mặt có thể xảy ra hoặc nặng thêm do cử động của đầu.

   Rung giật nhãn cầu nằm ngang hoặc nằm ngang – quay.

   Những dấu hiệu tiền đình khách quan đều hài hòa (cùng theo  một chiều hướng và cường độ bằng nhau).

  NGUYÊN NHÂN:

  – Tất cả bệnh ở tai đều có thể biến chứng sang chóng mặt:

• Viêm tai kèm với viêm mê đạo, viêm tai thanh dịch;
• Bệnh xốp tai;
• Nút dáy tai;

  – Chấn thương:

• Gãy xương đá,
• Chấn động mê đạo,
• Chấn thương do khí áp.

  – Hội chứng Ménière:

• Cơn chóng mặt nhiều;
• Kèm với ù tai và điếc (một bên);
• Lặp đi lặp lại với khoảng cách không đều; được coi như rối loạn lưu dịch trong mê đạo.

  – Vữa động mạch nghe trong, thiếu máu cục bộ tạm thời, hoặc xuất huyết;

  – Di chứng chấn thương cổ;

  – Do độc tố:

• Streptomycin và các aminosid khác (kanamycin, gentamycin, tobramycin..),
• Quinin, salicyle; indometacin (Indocid).

★ CHÓNG MẶT TRƯNG ƯƠNG (thân não).

   Thường kéo dài, không điển hình lắm, mất thăng bằng nhiều hơn là chóng mặt: thường không bị điếc cũng như không có tiếng ù tai.

   Rung giật nhãn cầu có thể theo chiều thăng đứng (cuống não) hoặc quay tròn (hành não),

   Hội chứng tiền đình khách quan không hài hòa và thường không đầy đủ.

  NGUYÊN NHÂN:

  – Suy tuần hoàn động mạch đốt sống – thân nền, bệnh nhân có khả năng té ngã; drop – attack; đôi khi chóng mặt cộng với mù hai bên;

  – Tổn thương ở cổ, do thao tác bóp nắn cột sống cổ;

  Tổn thương mạch hành – cầu não, nhất là hội chứng Wallenberg: Chóng mặt khởi đầu, liệt các dây IX, X, XI, đôi khi liệt dây XII, hội chứng Claude Bernard – Homer, hội chứng tiểu não cùng bên, mất cảm giác nửa thân xen kẽ.

  – Bệnh xơ cứng rải rác:

  – U ở hố não sau:

• U não thất bốn,
• U tiểu não;

  – Dị dạng bản lề sọ – cổ;

  – Do độc tố:

   . Rượu, – Hydantoin, – Phenobarbital. – Thuốc kháng histamin. – Phenothiazin. – Carbamazepin (Tégrétol). – Maleat perhexilin (Pexid).

  ★ LOẠI TRUNG GIAN hoặc “RỄ” (tổn thương dây VIII)

Kèm với dấu hiệu ở ốc tai, điếc, tiếng ù tai; mất thăng bằng, thường quan trọng hơn chóng mặt.

  NGUYÊN NHÂN:

  – U dây thần kinh VIII, chóng mặt ít, điếc, hội chứng chỉ có ở một bên.

  – Các u khác ở góc cầu tiểu não: u màng não;

  – Viêm dây thần kinh VIII (bệnh quai bị, cúm);

  – Zona hạch gối.

  ★ Ở TRẺ EM:

• Viêm tai mạn;
• Viêm mê đạo;
• Đau nửa đầu hoặc cơn động kinh có tiền triệu chóng mặt;
• U ở hố não sau;
• Do thuốc: Phénergan (Prometazin), Phenothiazin.