NGUYÊN NHÂN,CƠ CHẾ CỦA BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP NGUYÊN PHÁT

a.     Yếu tố di truyền

Mặc dù kiểu di truyền cụ thể về tăng huyết áp chưa được rõ ở người nhưng nhiều tác giả cho là bệnh do nhiều gen chi phôi. Giả thuyết đó dựa vào những nhận xét sau đây: trong nhiều trường hợp, bệnh tăng huyết áp có tính chất gia đình, nhất là họ hàng gần (bố mẹ, anh chị em, con cai). Trị số huyết áp tâm thu và tâm trương rất giống nhau ở những người sinh đôi đơn trứng. Không thấy mối liên quan gì giữa trị số huyết áp giữa các con nuôi sống cùng nhau. Điều này cũng rõ với họ hàng gần hơn với họ hàng xa.

b.     Yếu tố ăn uống

–   Cân nặng cơ thể: đa số các thống kê dịch tễ học cho thấy có mối liên quan chặt chẽ giữa huyết áp động mạch và cân nặng cơ thể. Với người có cân nặng cao, nếu giảm bớt cân nặng, huyét áp động mạch cũng giảm. Tăng cân nặng không phải chỉ do ăn uống mà còn liên quan đến yếu tố di truyền, yếu tố ít vận động cơ thể.

–      Lượng muối ăn vào: những người dân dùng ít muối (mỗi ngày dưới 3g NaCI) thường có trị sổ huyết áp trung bình thấp và ít có xu hướng tăng theo tuổi. Khi người đó đi đến những vùng ăn muối nhiều, mỗi ngày trên dưới 7 – 8g thì huyết áp động mạch cũng tăng dần song song, tuy còn có nhiều yếu tố khác đồng thời tác động như thay đổi lối sống, thay đổi chế độ ăn uống.

Nhiều công trình nghiên cứu gần đây có xu hướng cho rằng không chỉ có lượng natri là quyết định mà còn là tỉ lệ giữa natri và kali, giữa natri và canxi, giữa natri và magie (Meneely, Prior).

–   Lượng protit ăn vào: nhiều tác giả cho là lượng protit ăn vào phải đủ thì mới hạn chế được hậu quả gây tăng huyết áp của chế độ ăn quá nhiều muối. Nhận xét đó dựa vào nhiều thực nghiệm trên chuột cũng như các công trình nghiên cứu trên người ở Nhật Bản (Yamori). vấn đề này đang tiếp tục được nghiên cứu.

–   Vai trò của rượu: mối liên quan giữa nghiện rượu và tăng huyết áp đã
được nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến, nhất là Êcốt, Mỹ, Thụy Điền
(Ramasay, Kalatasky).

–   Vai trò của nước: dùng nước đã loại bỏ chất khoáng có thể gây tăng huyết áp. Một số công trình cho là trong nước đó còn có natri và cadimi (cadimium) với nồng độ cao và chứng minh là cadimi có tác dụng co mạch ở người (Gorder).

c.   Yếu tố tâm lí xã hội

Vai trò của các yếu tố tâm lí xã hội đã được bàn cãi nhiều, nhưng cũng tồn tại nhiều vấn đề phải tiếp tục nghiên cứu.

Hiện nay, chưa có một chứng minh nào là những cơn tăng huyết áp ngắn do kích thích tâm lí nặng có thể dẫn bệnh tăng huyết áp thường xuyên sau này (Yamori).

Ngược lại, ở môi trường luôn luôn có những yếu tố bất lợi về tâm lí xã hội kéo dài có thể gây tăng huyết áp thường xuyên.

      Các công trình nghiên cứu trên những người dân chuyển từ vùng có trình độ văn hóa thấp sang vùng có trình độ văn hóa cao có thể chứng minh nhận xét trên. Nhưng cũng cần ghi nhận là trong việc chuyền vùng này, còn có nhiều yếu tố khác có thể gây tăng huyết áp: chế độ ăn uống, trình độ kinh tế xã hội và các yếu tố môi trường….