Đái tháo đường là một bệnh lý chuyển hóa có tỉ lệ mắc trong cộng đồng cao, nhất là các nước đang quá độ về kinh tế và ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam chúng ta, theo kết quả điều tra năm 2007 tỉ lệ mắc chung là 5.7%, trong đó có 60% người đái tháo đường chưa phát hiện và tỉ lệ đó tiếp tục tăng mạnh trong những năm gần đây. Việc hiểu biết về bệnh cũng như nên làm xét nghiệm gì để chuẩn đoán bệnh đó vẫn còn là những vấn đề chung mà chúng ta cần phải biết. Qua bài viết về xét nghiệm HbA1c sẽ cung cấp cho bạn đọc thêm những thông tin hữu ích :
1. Xét nghiệm HbA1c là gì?
Xét nghiệm HbA1c là xét nghiệm máu cung cấp thông tin về mức đường huyết trung bình của bạn, còn được gọi là lượng đường trong máu trong vòng 3 tháng qua.Xét nghiệm HbA1c có thể được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường.Xét nghiệm HbA1c cũng là xét nghiệm chính được sử dụng để quản lý bệnh đái tháo đường.
Hemoglobin là một protein của tế bào hồng cầu mang oxy đến các tế bào trong cơ thể.Glucose sẽ kết hợp với hemoglobin liên tục và gần như không hồi phục trong suốt đời sống của hồng cầu. Xét nghiệm HbA1c dựa trên sự gắn kết glucose này với hemoglobin.
Mức glucose trong máu càng cao, càng có nhiều glucose sẽ gắn vào hemoglobin. Xét nghiệm HbA1c đo lượng hemoglobin được gắn với glucose và phản ánh mức đường huyết trung bình của bạn trong 3 tháng qua.
Kết quả xét nghiệm HbA1c được ghi dưới dạng phần trăm. Tỷ lệ phần trăm càng cao, lượng đường trong máu của bạn càng cao. Mức HbA1c bình thường là dưới 5,7%.
2. Tại sao chúng ta nên làm xét nghiệm HbA1c?
Xét nghiệm HbA1ccó thể giúp các bác sỹ tìm ra tiền đái tháo đường và tư vấn cho bạn nên thay đổi lối sống để giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa bệnh đái tháo đường type 2 xảy ra.
Xét nghiệm giúp tìm ra bệnh đái tháo đường type 2 cũng như theo dõi bệnh và giúp đưa ra quyết định điều trị để ngăn ngừa biến chứng của bệnh lý đái tháo đường.
Nếu bạn có yếu tố nguy cơ bị tiền đái tháo đường hoặc đái tháo đường, bạn nên tham vấn với bác sĩ về việc liệu bạn có nên làm xét nghiệm hay không.
3. Xét nghiệm HbA1c được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường như thế nào?
Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm HbA1c đơn độc hoặc kết hợp với các xét nghiệm bệnh đái tháo đường khác để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường. Bạn không cần phải nhịn ăn trước khi lấy máu làm xét nghiệm HbA1c, có nghĩa là máu có thể được lấy làm xét nghiệm ở bất cứ thời điểm nào trong ngày.
Nếu bạn không có triệu chứng của đái tháo đường nhưng xét nghiệm HbA1c cho thấy bạn bị đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường, bạn nên làm lại xét nghiệm vào một ngày khác có thể sử dụng xét nghiệm HbA1c hoặc một trong các xét nghiệm bệnh đái đường khác để xác định chẩn đoán.
4. Kết quả xét nghiệm HbA1c và ý nghĩa của các con số
Chuẩn đoán | Mức HbA1c |
Bình thường | Dưới 5.7% |
Tiền đái tháo đường | 5.7 -6.4% |
Đái tháo đường | Lớn hơn hoắc bằng 6.5% |
Bất kỳ xét nghiệm nào được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường đòi hỏi cần xác nhận lại vào lần thứ hai, trừ khi có các triệu chứng rõ ràng của bệnh lý đái tháo đường.
Để xét nghiệm HbA1c bạn phải lấy máu có thể ở ngón tay hoắc cánh tay và gửi mẫu đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Xét nghiệm HbA1c không nên được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 1, đái tháo đường thai kỳ, hoặc bệnh đái tháo đường liên quan đến xơ nang. Xét nghiệm HbA1c có thể cho kết quả sai ở những người có bệnh lí nhất định.
Tiền đái tháo đường là một yếu tố nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường type 2. Giới hạn tiền đái tháo đường của HbA1c từ 5,7 đến 6,4%, HbA1c càng cao thì nguy cơ đái tháo đường càng cao.
5. Xét nghiệm HbA1c có được sử dụng trong khi mang thai không?
Các Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm HbA1c sớm trong thai kỳ để xem liệu một phụ nữ có yếu tố nguy cơ có bị đái tháo đường đã không được chẩn đoán trước khi mang thai. Vì xét nghiệm HbA1c phản ánh mức đường huyết trung bình của một người trong 3 tháng qua, nên xét nghiệm sớm trong thai kỳ có thể bao gồm các giá trị phản ánh thời gian trước khi người phụ nữ mang thai. Xét nghiệm dung nạp glucose đường uống (OGTT) thường được sử dụng để kiểm tra bệnh đái tháo đường thai kỳ, thường là từ tuần 24 đến 28 trong lúc mang thai. Nếu thai phụ đó bị đái tháo đường thai kỳ, thai phụ cần xét nghiệm bệnh đái tháo đường từ tuần 12 sau khi sinh con. Nếu lượng đường trong máu vẫn còn cao, người phụ nữ đó có thể mắc bệnh đái tháo đường type 2 thật sự.Ngay cả khi lượng đường trong máu của họ bình thường, vẫn có nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường type 2 trong tương lai và vì vậy nên được xét nghiệm 3 năm một lần.
6. Các xét nghiệm đường huyết khác có thể được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường không?
Các bác sĩ cũng sử dụng xét nghiệm glucose huyết lúc đói (FPG) và OGTT để chẩn đoán bệnh đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường. Đối với những xét nghiệm glucose huyết được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường, bạn phải nhịn ăn ít nhất 8 giờ trước khi lấy máu làm xét nghiệm.Nếu bạn có các triệu chứng của bệnh đái tháo đường, bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm glucose huyết ngẫu nhiên, mà không cần phải nhịn ăn.Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm HbA1c để giúp xác nhận chuẩn đoán từ của một xét nghiệm đường huyết khác.
